در اين ميان عليرغم شيوع کرونا و رکود شديد اقتصادي، اقلام پرمصرف خانواده همچنان گران ميشوند آن هم در شرايطي که تنها يکي دو روز به آغاز ماه رمضان مانده آغاز اين ماه هم هميشه بهانه اي بوده است براي گراني بيشتر.
مسئولان از مدتها قبل اعلام کردند هیچ مشکلی در تامین کالاهای اساسی مورد نیاز مردم وجود ندارد که مشکل مردم کمبود این کالاها نیست بلکه گرانی است که به نظر ميرسد شایعات مطرح شده در فضای مجازی و برخی حوادث غیر مترقبه از جمله سیل بر افزایش قیمت برخی میوهها و صیفی تاثیر گذار بوده است.
تنظیم بازار مایحتاج ضروری ماه مبارک رمضان همواره کار دشواری بوده که امسال به جهت حاکم بودن شرایط خاص در کشور به علت شیوع بیماری کرونا، این کار دشوارتر هم شده است. مشکلی که امسال مردم با آن مواجهند، کمبود کالاهای اساسی نیست بلکه گرانی آنها است.
برخی مردم این روزها در شبکههاي اجتماعی به افزایش قیمت برخی میوهها و صیفی انتقاد ميکنند و ميگویند در این روزها که در خانه قرنطینه هستیم و کاسبی ما تعطیل شده، حداقل انتظار ما تامین کالاهای اساسی از جمله میوه و صیفی با قیمت پایین است.
طی دو هفته اخیر قیمت هر کیلو گرم سیب زمینی از چهار هزار تومان به ۶ هزار تومان، گوجه فرنگی از ۶ هزار و ۵۰۰ تومان به هشت هزار و ۵۰۰ تومان، پیاز از ۶ تا هفت هزار تومان به ۱۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده و کاهو و سبزی نیز کمیاب و نایاب شده است.
اقلام مهم در سبد هزینه خانوارهای ایرانی شامل گوشت و مسکن و سوخت است كه در فروردین ماه ( ۱۲ ماه منتهی به فروردین) به ترتیب با رشد ۳۹.۱، ۲۲.۷ و ۲۷.۸ درصدی قیمت مواجه بوده اند.
بررسی تغییر قیمت کالاها و خدمات در فروردین ماه سال جاری نشان میدهد که شاخص کل نسبت به اسفند ماه سال گذشته (ماه قبل)، ۲.۱ درصد و نسبت به فروردین ماه سال گذشته ۳۲.۲ درصد افزایش یافته است.
مطابق با آنچه که پیش از این مرکز آمار ایران از نحوه هزینه کرد خانوارهای ایرانی (در سال ۹۷) گزارش داده بود، از هزینه کل سالانه خانوار شهری بیشترین سهم با ۲۱ درصد مربوط به گوشت و در بین هزینههای غیرخوراکی بیشترین سهم با ۴۵ درصد مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.
اگر این آمار را برای سال جاری هم مدنظر قرار دهیم و گوشت، مسکن، سوخت و روشنایی را در صدر اولویتهای مردم برای هزینه کرد در نظر بگیریم، خانوارها در فروردین ماه امسال برای خرید کالای خوراکی اولویت دار خود یعنی گوشت قرمز و سفید ۷ درصد کمتر از فروردین سال گذشته و یک درصد کمتر از اسفند سال گذشته (ماه قبل) هزینه کردهاند. این عدد در تورم ۱۲ ماه منتهی به فروردین ۳۹.۱ درصد (افزایش) بوده است.
همچنین خانوارها برای مسکن به عنوان کالای غیرخوراکی اولویت دار، نسبت به فروردین پارسال ۲۱.۴ درصد بیشتر هزینه کرده اند؛ این عدد برای آب، برق و سوخت ۱۳ درصد بوده است.تورم ۱۲ ماه منتهی به فروردین برای این دو هزینه اولویت دار مردم، به ترتیب ۲۲.۷ درصد و ۲۷.۸ درصد بوده است.
وضعیت تورم نرخ این دو کالا نسبت به ماه قبل یعنی اسفند سال ۹۸، به این صورت بوده که مسکن ۰.۳ درصد افزایش داشته و آب، برق و سوخت ۰.۹ درصد کاهش داشته است.
تورم میوه و سبزیجات
بررسی اولویتهای دوم خانوارها در بخش خوراکیها یعنی نان و غلات نشان میدهد که مردم برای نان و غلات نسبت به فروردین پارسال ۲۹ درصد بیشتر هزینه کرده اند. تورم ۱۲ ماه منتهی به فروردین برای این خوراکی ۳۳.۴ درصد بوده است. همچنین تورم نان و غلات نسبت به ماه قبل یعنی اسفند ماه سال ۹۸، به میزان ۲.۴ درصد رشد داشته است.
اولویت سوم خوراکی خانوارها مربوط به میوه و سبزیها میشود که برای قیمت میوه نیز شاهد افزایش ۱۱.۴ درصدی نسبت به فروردین پارسال بوده ایم. البته تورم ۱۲ ماه این کالا ۲۸.۸ درصد بوده است. بخش سبزیجات نیز رشد ۲.۴ درصدی را در فروردین نسبت به ماه مشابه سال قبل تجربه کرده است. البته تورم ۱۲ ماه منتهی به فروردین سبزیجات ۴۲.۲ درصد بوده است. تورم میوه و سبزیجات نسبت به ماه قبل (اسفند ۹۸) نیز به ترتیب با رشد ۱۹ درصد و ۱۳.۶ درصد مواجه شده است.
تورم حمل و نقل، ارتباطات و بهداشت
مردم برای حمل و نقل و ارتباطات به عنوان اولویت دوم در بخش خدمات، نسبت به فروردین پارسال به ترتیب ۴۷.۴ درصد (حمل و نقل) و ۴.۲ درصد (ارتباطات) بیشتر هزینه کرده اند. تورم ۱۲ ماهه برای این خدمات به ترتیب ۴۶.۵ درصد و ۱۲.۹ درصد بوده است. تورم این دو کالای خدماتی نسبت به ماه قبل یعنی اسفند ماه، به ترتیب برای حمل و نقل رشد ۱.۰ درصدی و برای ارتباطات رشد ۱.۳ درصدی ثبت شده است.
بهداشت و درمان نیز به عنوان اولویت سوم مردم در بخش خدمات در فروردین امسال با رشد تورم ۲۰.۷ درصدی نسبت به فروردین پارسال مواجه بوده است. همچنین نرخ این خدمت نسبت به ماه قبل (اسفند ۹۸) ۰.۶ درصد تورم داشته است. تورم ۱۲ ماه منتهی به فروردین ماه نیز برای بهداشت و درمان ۲۵.۳ درصد ثبت شده است.
تورم شیر و تخم مرغ
اولویت چهارم خوراکی یعنی شیر و فرآوردههای آن و تخم مرغ در فروردین ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۲۷.۵ درصد رشد تورم را تجربه کرده است. این عدد برای تورم ۱۲ ماه منتهی به فروردین ۳۳.۹ درصد بوده است. نرخ تورم این کالا نسبت به ماه قبل یعنی اسفند ماه ۹۸، به میزان ۱.۳ درصد رشد داشته است.
فعالان بازار، گران شدن نرخ ارز در ماههاي اخیر را دلیل اصلی افزایش قیمت کالاهای اساسی ميدانند. با این که بسیاری از مواد غذایی با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد ميشود، اما به دلیل نبود نظارت بر نحوه توزیع آنها، همچنان این کالاها با ارز آزاد قیمت گذاری شده و به دست مردم ميرسد. همچنین در شرایط فعلی کشور و درگیری جامعه با ویروس کرونا محدودیت هایی در فعالیت برخی از واحدهای صنفی، تولیدی و توزیعی وجود دارد که طبیعتا در قیمت برخی مواد اثرگذار است.
با این که افزایش قیمت کالاهای اساسی یک داستان تکراری در آستانه ماه مبارک رمضان هر سال است ولی امسال با توجه به شرایط کرونایی کشور و درگیر بودن تمام بخشها با ویروس کرونا پیش بینی ميشد مسئولان امر جدی تر از گذشته با گرانی کالاها برخورد کنند. هرچند خانوادهها انتظار ميکشیدند تا امسال در این روزگار کرونایی قیمت ارزاق عمومی افزایش نیابد و مسئولان نظارتی جلوی رشد قیمتها را بگیرند ولی این چنین نشد و شاهد گرانی مواد غذایی هستیم. مردم این روزها از افزایش قیمت کالاهای پرمصرف همچون برنج، گوشت قرمز، گوشت مرغ، خرما، پنیر، حبوبات، قند و شکر خبر ميدهند و این گرانیها به یکی از دغدغههاي اصلی آنها تبدیل شده است.
با این حقوق، جوانان چندماهه صاحب یک خودرو میشوند؟
وقتي پرايد ۶۸ ميليون تومان ميشود!
نداشتن اتومبیل و عدم توان خرید آن، حکایت غریب این روزهای اغلب شهروندان به ویژه جوانانی است که در غبار بحرانهای اقتصادی جامعه همچنان ایستاده و تلاش میکنند تا شاید با اندک درآمدشان، زندگی خود را سرِ پا نگه دارند.
حامد یکی از کارمندان جوانی است که در این خصوص گفت: قبلِ کرونا، فاتحه ماشین خریدنو خوندیمو حلواشم خوردیم. آخه منِ کارمندِ ساده خیلی هنر کنم پول کرایه رفت و آمدمو در بیارم، چه برسه به اینکه بخوام ماشین بخرم. الان قیمت پرایدی که هیشکی نگاش نمیکرد داره سه رقمی میشه. من چطور میتونم با حقوقی که به دو تومن نمیرسه یه پراید حتی مدل پایین بخرم؟!
در سال ۹۸، حداقل حقوق کارگران، یک میلیون و۵۱۷ هزار تومان بوده است که این رقم با احتساب افزایش ۲۱درصدی، در سال ۹۹ به یک میلیون و ۸۳۵ هزار و ۵۰۰تومان افزایش یافت و در نهایت حقوق یک کارگر با یک فرزند با حداقل دستمزد با مزایا در یک ماه ۳۱روزه، ۲ میلیون و ۵۸۰ هزار تومان است.
حال در این میان، در این آشفته بازار اقتصادی، توان مالی خرید کدام یک از خودروهای داخلی زیر را دارد؟! البته این محاسبه صرفا مشروط بر این است که بازار خودرو در تمامی این مدت ثابت بماند و هیچ گونه تغییری در بازار خودرو به وجود نیاید و در این میان، بنیه اقتصادی این فرد هم به گونهای باشد که توان پس انداز داشته باشد.
اگر یک کارگر جوان با حداقل حقوق، قصد خرید یک پراید ۱۱۱ صفر را که در بازار ۶۸ میلیون تومان خرید و فروش میشود، داشته باشد در صورتی که حقوق ۲ میلیون و ۳۳۵ هزار تومانی خود را به طور کامل پس انداز کند، میتواند در مدت ۲۹ماه(۲ سال و ۵ ماه) صاحب این خودرو ملی شود که در حال حاضر ارزان ترین خودرو در بازار محسوب میشود. این در حالی است که اگر همین فرد، نیمی از این حقوق خود(یک میلیون و ۱۶۷ هزار و ۵۰۰ تومان) را در مدت زمان حدود ۵۸ ماه(حدود ۵ سال) پس انداز کند میتواند صاحب یک دستگاه پراید ۱۱۱ صفر شود.حالا فرض کنیم که این کارگر جوان بخواهد کل این حقوق ۲ میلیون و ۳۳۵ هزار تومانی خود را برای خرید یک تیبا ساده صفر را که در حال حاضر ۷۶ میلیون به فروش می رسد، پس انداز کند؛ او طی ۳۳ماه(دو سال و نه ماه) میتواند صاحب این خودرو شود، امّا اگر همین فرد، نیمی از این مبلغ را در مدت ۶۶ ماه(۵ سال و شش ماه) و بدون هیچ گونه برداشتی پس انداز کند، میتواند به خرید این خودرو امیدوار باشد.تیبا ۲ که این روزها ۸۷ میلیون خرید و فروش میشود صبوری هرچه بیشتر خریدارانی را میطلبد که قصد دارند با حقوق کارگری خود صاحب این خودرو شوند؛ به طوری که یک کارگر جوان باید کل حقوق ۲ میلیون و ۳۳۵ هزار تومانی خود را در مدت زمان ۳۸ ماه(سه سال و دو ماه) پس انداز کند.ساینا، یکی از خودروهای ملی پر متقاضی این روزهاست که اگر همین کارگر ساده جوان، بخواهد صاحب یک ساینا صفر در مدت زمان کوتاهی شود که قیمت آن در بازار ۸۳ میلیون است باید مجموع این حقوق خود را در مدت زمان ۳۶ماه(۳سال) پس انداز کند. در حالی که با نصف این حقوق( یک میلیون و ۱۶۷ هزار و ۵۰۰ تومان) در مدت زمان ۷۲ماه(حدود ۶ سال) میتواند صاحب این خودروی ملی شود.در این میان، حکایت بازار خودروهایی چون پژو ۲۰۶ در دو نوع ساده و تیپ ۵ مدل ۹۹ فرق میکند، چرا که اگرچه بعد از خودروهای اشاره شده، در مقایسه با دیگر خودروهای بازار, قیمت نسبتا پایین تری دارند، اما در حال حاضر همین دو مدل با متوسط قیمت ۱۵۰ میلیون خرید و فروش میشوند؛ به طوری که اگر همین کارگر ساده جوان، علیرغم افزایش حداقل حقوقش و مزایای ذکر شده در سال ۹۹ که مجموع آن به ۳ میلیون تومان نمیرسد، بخواهد صرفا صاحب یک پژو ۲۰۶ ساده شود که قیمت آن در بازار فعلی خودرو، ۱۲۶ میلیون است باید کل حقوق ۲ میلیون و ۳۳۵ هزار تومانی خود را در مدت زمان ۵۴ماه(۴سال و ۶ماه) برای این منظور پس انداز کند، امّا اگر او بخواهد نیمی از این مبلغ را برای خرید یک پژو ۲۰۶ ساده اختصاص دهد باید پس انداز ۹ ساله خود را به طور کامل برای خرید این خودرو صرف کند.
حال اگر این کارگر جوان بخواهد صاحب پژو ۲۰۶ مدل بالاتر یعنی تیپ ۵ شود که قیمت آن ۱۴۲ میلیون است، در صورتی که کل خود را در مدت ۶۱ماه (پنج سال و دو ماه) پس انداز کند میتواند امیدوار به خرید آن باشد اما اگر اقتضای مالی او به گونهای باشد که صرفا بتواند نیمی از حقوق اشاره شده را برای خرید این خودرو پس انداز کند، ۶۱ ماه(پنج سال و دو ماه) به ۱۲۲ماه(۱۰ سال و دو ماه) افزایش پیدا میکند.نکته حائز اهمیت در محاسبات فوق این است که ما صرفا حقوق یک کارگر جوان ساده که بدون فرزند و در شرایطی است که میتواند کل حقوق یا نیمی از آن را در تمامی مدتهای معین شده پس انداز کند و توانایی خرید هر یک از خودروهای مذکور را داشته باشد، بیان کردیم که این مهم نیز مستلزم روبرو نشدن بازار خودرو با حباب تورم است.در صورتی که در هر یک از موارد اشاره شده از جمله شرایط اقتصادی فرد، نوع خودرو و مدل و همچنین بازار معاملات خودرو تغییراتی حاصل شود تمام معادلات وی بر هم میریزد، امّا در این میان، اگر فرد قصد خرید خودروهای مدل پایین تر را داشته و شرایط اقتصادی وی هم به گونهای باشد که توان پس انداز کل و یا نیمی از حقوق خود را داشته باشد میتواند امیدوار به خرید خودروهای مدل پایین تر با قیمتهای مناسب تر باشد.اما اگر یک فرد متأهل که مجبور است تمامی بار سنگین هزینههای زندگی را به دوش بکشد و در خوشبینانهترین حالت، در این مدت هم بازار با هیچ گونه تغییر فاحشی همچون نجومی شدن قیمتهای خودرو روبرو نشود باید حداقل چند سالی در آرزوی خرید حتی ارزان ترین خودروی ملی بماند.