اعضای اتحادیه اروپا و ناتو به دنبال این هستند که ببینند آیا تغییری در کشوری رخ می‌دهد که آنها را در موضوعات مختلف از امنیت گرفته تا مهاجرت و انرژی تحت تأثیر قرار می‌دهد یا خیر.
انتخابات ترکیه یک لحظه کلیدی نه تنها برای خود این کشور بلکه برای همسایگان اروپایی آن است.رویترز درباره رویکرد اروپا نسبت به انتخابات ترکیه می‌نویسد: در حالی که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور با سخت‌ترین آزمون انتخاباتی خود در دو دهه اخیر روبرو شده است، اعضای اتحادیه اروپا و ناتو به دنبال این هستند که ببینند آیا تغییری در کشوری رخ می‌دهد که آنها را در موضوعات مختلف از امنیت گرفته تا مهاجرت و انرژی تحت تأثیر قرار می‌دهد یا خیر. روابط بین اردوغان و اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر به شدت تیره شده است، زیرا این اتحادیه ۲۷ عضوی از ایده پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا عقب‌نشینی کرده و در چند مرحله سرکوب حقوق بشر، نبود استقلال قضایی و محدودیت آزادی رسانه‌ها در ترکیه را محکوم کرده است.اعضای اصلی ناتو- که ترکیه به آن تعلق دارد- نسبت به روابط نزدیک رجب طیب اردوغان با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و کمک احتمالی آنکارا به مسکو برای دور زدن تحریم‌هایی که به واسطه جنگ اوکراین بر این کشور تحمیل شده ، ابراز نگرانی کرده‌اند.کمال قلیچداراوغلو، رقیب اردوغان در این انتخابات وعده آزادی بیشتر در داخل و سیاست‌های خارجی نزدیکتر به غرب را داده است. نتایج این انتخابات هر چه باشد، همسایگان اروپایی ترکیه از انتخابات و پیامدهای آن برای ارزیابی روابط خود با آنکارا استفاده خواهند کرد. برخی از موضوعات کلیدی که کشورهای اروپایی به آن توجه خواهند کرد، به شرح زیر است:
رفتار انتخاباتی
مقامات اتحادیه اروپا در این مدت مراقب بوده اند که در موضع‌گیری‌های خود یک نامزد را به نامزد دیگر ترجیح ندهند، البته ضمن رعایت این ملاحظه به صراحت هشدار داده‌اند که روند برگزاری انتخابات را از نزدیک رصد کرده و هرگونه تقلب در رای گیری ، اعمال خشونت به نفع یک کاندید یا هرگونه مداخله دیگر در انتخابات را رصد می‌کنند. به عنوان نمونه سرگئی لاگودینسکی، نماینده آلمانی حزب سبزها/اتحاد آزاد اروپا و رئیس هم‌ردیف کمیسیون پارلمانی مشترک ترکیه و اتحادیه اروپا در این باره می‌گوید: «مهم است که روند انتخابات پاک و شفاف باشد.»پیتر استانو، سخنگوی دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا نیز در یک موضع‌گیری اعلام کرد که اتحادیه اروپا انتظار دارد رای‌گیری شفاف و فراگیر و مطابق با استانداردهای دموکراتیک ترکیه باشد.دیمیتار بچف، نویسنده کتابی درباره ترکیه در دوره اردوغان، می‌گوید که بدترین سناریو هم برای ترکیه و هم برای اتحادیه اروپا یک نتیجه مناقشه برانگیز - شاید پس از دور دوم - خواهد بود که منجر به سرکوب اعتراضات توسط رئیس‌جمهور فعلی شود.
سوئد و ناتو
مارک پیرینی، سفیر سابق اتحادیه اروپا در ترکیه، اظهار کرد: « تداوم ریاست‌جمهوری رجب طیب اردوغان برای ۵ سال دیگر به این معنا است که ما باید در این بازه زمانی پیش‌رو باز هم ترکیه‌ای را در کنار خود داشته باشیم که با یک پای ضعیف در ناتو عضو است و با پای قوی‌تر در کنار روسیه ایستاده است. »رجب طیب اردوغان با خرید سامانه دفاع موشکی اس-۴۰۰ روسیه و کمک نه چندان قابل توجه به ناتو، اعضای این ائتلاف نظامی را آزرده خاطر کرده است. یک آزمون اولیه برای اینکه آیا برنده انتخابات می‌خواهد روابط با ناتو را اصلاح کند یا خیر، این است که آیا او مانع از عضویت سوئد می‌شود یا خیر. اردوغان پیش از این از استکهلم خواسته بود که شبه‌نظامیان کرد را استرداد کند، اما دادگاه‌های سوئد از اخراج برخی از آنها جلوگیری کرده‌اند. تحلیلگران و دیپلمات‌ها انتظار دارند که قلیچداراوغلو موانع پیش روی پیوستن سوئد به ناتو را برداشته و مجارستان را هم به حمایت از حضور سوئد در ناتو مجاب کند. این امر می‌تواند به سوئد اجازه دهد تا به موقع به نشست ناتو در لیتوانی در ماه جولای بپیوندد. برخی می‌گویند اردوغان ممکن است پس از انتخابات به مخالفت خود با عضویت سوئد در ناتو پایان دهد، البته برخی تحلیل‌گرانی هم مخالف این مساله‌اند.
روابط با روسیه
اگرچه اردوغان تلاش کرده است تا تعادلی بین مسکو و غرب ایجاد کند، روابط سیاسی او با پوتین و روابط اقتصادی ترکیه با روسیه باعث ناامیدی اتحادیه اروپا شده است. در صورت پیروزی اردوغان در انتخابات پیش‌رو، این وضعیت احتمالا ادامه پیدا خواهد کرد. قلیچداراوغلو این هفته نشان داد که مایل به انتقاد از روسیه است و علناً مسکو را به مسئولیت انتشار مطالب جعلی در رسانه‌های اجتماعی قبل از رای گیری روز یکشنبه متهم کرد.اگر قلیچداراوغلو و ائتلاف او پیروز شوند، اتحادیه اروپا مشتاق خواهد بود ببیند آیا این ائتلاف به وعده‌های خود مبنی بر آزادی منتقدان اردوغان از زندان و به طور کلی بهبود استانداردهای حقوق بشری مدنظر اروپا عمل می‌کنند یا خیر.
رویترز در ادامه این گزارش می‌نویسد که مقامات اتحادیه اروپا رویکرد کمال قلیچداراوغلو نسبت به قبرس را مهم‌ترین معیار برای بررسی تغییرات در ترکیه می‌دانند. تغییر دهنده بزرگ بازی برای روابط اتحادیه اروپا و ترکیه، قبرس خواهد بود. یک مقام ارشد اتحادیه اروپا که خواست نامش فاش نشود، گفت: در اینجا دستور کار نامزدها اساساً متفاوت به نظر نمی رسد. تحلیلگران می‌گویند که قبرس یکی از مهم‌ترین عواملی است که احیای مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را بعید می‌کند. رهبران اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۴ ترکیه را به عنوان نامزد پیوستن به این اتحادیه معرفی کردند، اما مذاکرات سال ها پیش متوقف شد.